Έλυμοι ή Ελυμαίοι

Αρχαίος λαός της Σικελίας που κατοικούσε στο δυτικό τμήμα του νησιού. Η εγκατάστασή τους στη Σικελία ανάγεται στην αρχή των ιστορικών χρόνων και συμπίπτει χρονικά με αυτήν των Σικανών και των Σικελών. Οι Έ. οφείλουν την ονομασία τους στον Έλυμο, επιφανή Τρώα, ο οποίος, μετά την καταστροφή του Ιλίου από τους Αχαιούς, οδήγησε ένα μέρος των συμπατριωτών του στη Σικελία. Την εκδοχή αυτή της τρωαδικής καταγωγής των Έ. υποστηρίζουν πολλοί αρχαίοι συγγραφείς, μεταξύ των οποίων ο Θουκυδίδης και ο Στράβων. Αντίθετα, ο Ελλάνικος αναφέρει ότι οι Έ. ήταν αρχαίος ιταλικός λαός της Λιγουρίας, ο οποίος μετανάστευσε στη Σικελία κάτω από την πίεση των Οινωτρών. Άλλοι συγγραφείς, τέλος, τους θεωρούν αυτόχθονες της Σικελίας. Οι σημαντικότερες πόλεις των Έ. ήταν η Έγεστα, ο Έρυκας και η Έντελλα. Τον 7o αι. π.Χ., κατά την πρώτη περίοδο του αποικισμού της Σικελίας από τους Έλληνες και του ανταγωνισμού τους με τους Καρχηδονίους για την κυριαρχία του νησιού, οι Έ. συμμάχησαν με τους δεύτερους και η αντίστασή τους υπήρξε καθοριστική για την αποτυχία των Ελλήνων, κυρίως των Ρόδιων, να αποικίσουν το δυτικό τμήμα του. Περίπου σε αυτή την περίοδο σταματούν οι αναφορές για τους Έ. στην ιστορία. Αρχικά η άποψη της λιγουρικής καταγωγής αυτού του σικελικού λαού ενισχυόταν από το γεγονός ότι ονομασίες πόλεων όπως η Έγεστα, ο Έρυκας και η Έντελλα υπήρχαν και στη λιγουρική ακτή της βορειοδυτικής Ιταλίας. Ωστόσο, νεότερα αρχαιολογικά ευρήματα κατέστησαν σχεδόν βέβαιο ότι οι Έ. μετανάστευσαν στη Σικελία από τη Μικρά Ασία γύρω στο 1100 π.Χ., άποψη που υποστηρίχτηκε και από τον Χέρμαν Μπένγκστον στο έργο του Εισαγωγή στην αρχαία ιστορία (1959).